نصوص وارد شده در مورد ولایت و امامت و عصمت ائمه علیهم السلام :
مطابق با روایات وارد شده از پیامبر و ائمه علیهم السلام که در کتب فریقین آمده ، آیات بسیاری از قرآن دلالت بر ولایت و امامت و عصمت ائمه علیهم السلام دارد.در اینجا تنها به ذکر مواردی چند بسنده می شود.
الف ـ حدیث غدیر و آیات تبلیغ و اکمال
مطابق حدیث متواتر غدیر که هیچ یک از دانشمندان اسلام در صدور آن تردید ننموده اند پیامبر صلی الله علیه و آله در آخرین حج خود با نام حجه الوداع علی علیه السلام را از طرف خدا به عنوان خلیفه، وصی و امام پس از خود معرفی نمود .
آیه تبلیغ که پیامبر را مامور به ابلاغ این پیام نموده است و آیه اکمال که اتمام نعمت و اکمال دین را با این واقعه می داند در این روز بر پیامبر نازل شد .
آیه تبلیغ : يَأَيهَُّا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَ إِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يهَْدِى الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ(مائده/67)
اى پيغمبر، آنچه از خدا بر تو نازل شد (به خلق) برسان كه اگر نرسانى تبليغ رسالت و اداء وظيفه نكردهاى، و خدا تو را از (شر) مردمان محفوظ خواهد داشت، (و دل قوى دار كه) خدا كافران را (به هيچ راه موفقيتى) راهنمايى نخواهد كرد.
آیه اکمال : الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِينا
امروز دین شما را به حد کمال رساندم و نعمت را بر شما تمام کردم و بهترين آيين را كه اسلام است برايتان برگزيدم.
در نقل های شیعی این روایت پیامبر بر این مسئله تاکید می کنند که امامت و ولایت را تا روز قیامت در نسل خود باقی می گذارند.
ب ـ آیه ولایت :
روزی حضرت علی علیه السلام انگشتر خود را به سائلی در نماز بخشیدند آیه نازل گردید که
إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ
ولىّ امر و ياور شما تنها خدا و رسول و مؤمنانى خواهند بود كه نماز به پا داشته و به فقرا در حال ركوع زكات مىدهند
به اتفاق مفسّران مراد از این آیه على عليه السّلام است
ج ـ حدیث جابرو منظور از اولی الامر:
هنگامی که آیه ی «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم ...»(نساء/59) نازل گردید . جابر از پیامبر صلی الله علیه واله سوال نمود : یا رسولالله، ما خدا و رسول او را شناختهایم، لازم است اولواالامررا نیز بشناسیم. پیامبر اسلام پاسخ داد:
ای جابر، آنان جانشینان من و امامان بعد از من اند. نخستین آنان علی ابن ابیطالباست و سپس به ترتیب: حسن بن علی، حسین بن علی، علی بن حسین، محمد بن علی، که در توراتبه "باقر" معروف است و تو در هنگام پیری او را خواهی دید و هر وقت او را دیدی، سلام مرا به او برسان. پس از محمد بن علی نیز به ترتیب، جعفر بن محمد، موسی بن جعفر، علی بن موسی، محمد بن علی، علی بن محمد، حسن بن علیو پس از ایشان فرزندشمیباشد که همنام (محمد) و همکنیه من (ابوالقاسم) است. اوست که از نظر مردم پنهان میشود و غیبت او طولانی میگرددتا آن جا که فقط افرادی که ایمان راسخ دارند، بر عقیدهٔ به او باقی میمانند(عوالی اللئالی ، ابن ابی الجمهور احسائی ، الجمله الثانیه : فی الاحادیث المتعلقة بالعلم و اهله و حاملیه ، حدیث 120)
د ـ ضرورت عصمت امام و آیه تطهیر در شان ائمه علیهم السلام:
وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ (بقره/124)
و (به ياد آر) هنگامى كه خدا ابراهيم را به امورى امتحان فرمود و او همه را به جاى آورد، خدا به او گفت: من تو را به پيشوايى خلق برگزينم، ابراهيم عرض كرد: به فرزندان من چه؟ فرمود: (اگر شايسته باشند مىدهم، زيرا) عهد من به مردم ستمكار نخواهد رسيد.
از آنجا که گناه ظلم به نفس است پس مطابق با این آیه امامت جز معصوم به کس دیگری نمی رسد (برای تفصیل بیشتر رجوع کنید به تفسیرالمیزان علامه طباطبائی ذیل این ایه)
خداوند در قرآن می فرماید :
إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً (احزاب/33)
خدا چنين مىخواهد كه هر رجس و آلايشى را از شما خانواده (نبوت) ببرد و شما را از هر عيب پاك و منزه گرداند
موافق اخبار شيعه و اهل سنت این آیه راجع به شخص پيغمبر و على و فاطمه و حسنين عليهم السّلام است .
ه ـ آیه مباهله موید منظور بودن ائمه علیهم اسلام از کلمه اهل بیت در آیه تطهیر:
فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءَکمْ وَ نِساءَنَا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنفُسنَا وَ أَنفُسکُمْ ثُمَّ نَبْتهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَت اللَّهِ عَلی الْکذِبِینَ(آل عمران/61)
به آنان (مسیحیان نجران) بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت میکنیم شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت میکنیم شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت میکنیم شما نیز از نفوس خود را؛ آنگاه مباهله میکنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار میدهیم.
شان نزول این ایه که شیعه و اهل سنت در موردآن اتفاق نظر دارند یکی دیگر از دلایل حقانیت اهل بیت علیهم السلام است. ما این شان نزول را از کتاب اسباب نزول واحدی از علمای اهل سنت قرن پنجم نقل می نماییم ( کتاب او از معروفترین کتابهای اسباب نزول است)
عاقب و سيد در رأس هيأت نجرانى نزد پيغمبر (ص) آمدند و پيغمبر (ص) آن دو را به اسلام دعوت كرد. گفتند: ما پيش از تو تسليم خدا بودهايم. فرمود دروغ مىگوييد، مىخواهيد بگويم چه چيز شما را مانع از مسلمان شدن است؟ گفتند: بگو، فرمود: صليب دوستى و شرابخوارى و گوشت خوك خوردن و آن دو را دعوت به ملاعنه كرد و قرار شد فردا صبح بيايند. صبح پيغمبر (ص) دست على و فاطمه و حسن و حسين را گرفت و به دنبال عاقب و سيد فرستاد دعوت (به مباهله) را اجابت نكردند، و پذيرفتند كه خراج بدهند. پيغمبر (ص) فرمود قسم به آنكه مرا به حق مبعوث كرد اگر به ملاعنه حاضر مىشدند صحرا آتشباران مىشد. (اسباب نزول واحدی، سوره ال عمران، ذیل آیه 61)
علامه طباطبایی ره در ذیل این آیه میفرماید:
رسول خدا در مقام امتثال این فرمان از «انفسنا» به غیر از علی و از «نسائنا» بجز فاطمه سلاماللّهعلیها و از «ابنائنا» بجز حسنین (ع) را نیاورد، معلوم میشود برای کلمه اول بجز علی و برای کلمه دوم بجز فاطمه سلاماللّهعلیها و از سوم بجز حسنین (ع) مصداق نیافت و کانه منظور از «ابناء» و «نساء» و «انفس» همان اهل بیترسول خدا بوده، همچنانکه در بعضی روایات به این معنا تصریح شده، بعد از آنکه رسول خدا نامبردگان را با خود آورد عرضه داشت: «بارالها ایناناند اهل بیت من»، چون این عبارت میفهماند پروردگارا من بهجز اینان کسی را نیافتم تا برای مباهله دعوت کنم.
و ـ حدیث ثقلین :
مطابق با روایات پیامبر در واپسین روزهای عمر شریف خویش به عنوان وصیتی همیشگی برای امت خود فرمودند :
إنّي تاركٌ فيكم الثّقلين كتاب الله و عترتي لن يفترقا حتّي يردا عليّ الحوض ما إن تمسّكتم بهما لن تضّلوا و لن تزّلوا.
من در ميان شما امت دو چيز نفيس وزين و گرانبهايي را باقي گذرندهام كه كتاب خدا و عترت من، كه اهل بيت منند، كه اين دو هرگز از همديگر جدا نميشوند تا وقتي كه بر من نزد حوض كوثر وارد شوند.
لازم به ذکر است صحّت حدیث ثقلین از نظر فریقین در رسالهای که «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه» در مصر در این مورد چاپ نموده به اثبات رسیدهاست.
این حدیث علاوه بر امامت ائمه علیهم السلام، اثبات اتصال قران و اهل بیت علیهم السلام را می نماید و نشان می دهد که قرآن را به تنهایی بدون اهل بیت علیهم السلام نمی توان فهمید.
نظرات شما عزیزان: